pl

Kościół św. Małgorzaty

Šonov

Audio nahrávka ke kostelu sv. Markéty: Kostel sv. Markéty.mp3

Kościół św. Małgorzaty w Šonovie

Kościół świętej Małgorzaty stoi samotnie na wzgórzu na zachód od wsi Šonov. Jego wyraźna lokalizacja pozwala na przepiękny widok na Broumov i okoliczny krajobraz, który jest wyjątkowo urokliwy o wschodzie lub zachodzie słońca. Budowę rozpoczęto w 1726 roku, a prawdopodobnie zakończono cztery lata później, w latach 1727–1730. Kościół jest przykładem późnobarokowej architektury, której forma i detale nawiązują do dzieła Kiliána Ignáca Dientzenhofera - autorstwo przypisuje mu się pośrednio ze względu na jego działalność na rzecz benedyktynów z Břevnova-Broumova. Budowa została w dużej mierze zrealizowana dzięki wsparciu opatów broumovskiego klasztoru, Otmarowi Zincowi.

Historia i poprzednik kościoła
Wieś Šonov została założona w drugiej połowie XIII wieku przez niemieckich osadników. Już od 1354 roku stał tam drewniany kościół św. Jana Ewangelisty, który służył parafii przez wiele stuleci. Kościół był remontowany w latach 1547 i 1688, ale niestety w 1775 roku spłonął. Na jego miejscu stoi dziś neogotycka kaplica Matki Bożej Różańcowej, która służy również jako miejsce nabożeństw, ponieważ razie obecnie nie odprawia się mszy w kościele św. Małgorzaty. Po zniszczeniu pierwotnego kościoła św. Jana Ewangelisty parafia przeniosła się właśnie do kościoła św. Małgorzaty, zlokalizowanego na osobnym wzgórzu.

Architektura
Kościół św. Małgorzaty wyróżnia się skomplikowanym i nietypowym planem, opartym na wydłużonym ośmioboku. Do sześciu krótszych boków tego ośmioboku przylegają dodatkowe pomieszczenia, co nadaje budowli bardziej złożony charakter. Nad fasadą wejściową, zorientowaną szczytową ścianą w kierunku klasztoru broumovskiego, wznoszą się dwie czworoboczne wieże, dwukondygnacyjne, zwieńczone cebulastymi baniami typowymi dla barokowych konstrukcji sakralnych tego regionu. Dach dwuspadowy przechodzi w część namiotową nad nawą główną, co dodaje budowli dynamiczności i elegancji. Całkowita długość kościoła to około 31 metrów, a szerokość około 12 metrów, jednak dzięki rozczłonkowanej strukturze wnętrze wydaje się znacznie większe. Prezbiterium ma wymiary około 5 × 5 metrów i jest ozdobione półkolistym triumfalnym łukiem z pilastrami – nadaje to przestrzeni dostojny i uroczysty charakter. Kościół posiada sześć wejść: trzy prowadzą do przedsionka, a kolejne trzy bezpośrednio do nawy, skąd są dostępny wejścia do zakrystii i magazynu. Okna osadzone są w kamiennych obramowaniach i mają trzy różne kształty, co wzbogaca warunki świetlne we wnętrzu. Wnętrze malował w 1867 roku František Šrůtek z Náchodu, nadając kościołowi wyrazisty artystyczny charakter.

Dzwony
Początkowo kościół miał cztery dzwony, które jednak zostały zarekwirowane podczas I wojny światowej do celów wojennych. W 1927 roku zastąpiono je trzema nowymi dzwonami autorstwa broumovskiego ludwisarza Oktava Wintra. Niestety, jeden z nich podczas II wojny światowej również został skonfiskowany. Ostatni zachowany dzwon, pochodzący z 1629 roku, został później przeniesiony i zawieszony na wieży dzwonowej klasztoru broumovskiego. Dzwony stanowią wyjątkowy element historii dokumentującej trudności regionu doświadczone podczas wojen.

Stan kościoła i jego dzisiejsze użytkowanie
Wnętrze kościoła św. Małgorzaty zostało przez lata mocno zniszczone i częściowo rozkradzione, co jest smutnym, lecz niestety częstym doświadczeniem wielu zabytkowych obiektów sakralnych w regionie. Większość wyposażenia została przechowana w depozycie, dlatego dziś kościół nie posiada kompletnego wyposażenia, które odpowiadałoby jego pierwotnemu znaczeniu i urodzie. Pomimo tego, nabożeństwa odbywają się rzadko lub wcale, gdyż główne życie liturgiczne przeniosło się do kaplicy Matki Bożej Różańcowej na miejscowym cmentarzu.

Znaczenie i status kulturowy
Kościół św. Małgorzaty jest zabytkiem kultury narodowej — od 1 lipca 2022 roku ma status narodowego dziedzictwa kulturowego. Należy do grupy późnobarokowych kościołów Broumova – tzw. broumovskiej grupy kościołów — których wyjątkowy charakter architektoniczny przyciąga specjalistów i zwiedzających z całego świata. Budowla jest pięknym przykładem sakralnej architektury barokowej, o bogatej historii i silnym znaczeniu lokalnym, które wciąż rezonuje w życiu Šonova i całego regionu.

Ciekawostki w okolicy
Pod wzgórzem, na którym stoi kościół, znajduje się cmentarz uzupełniony o dodatkowe historyczne elementy, na przykład kamienny filar z reliefem św. Wojciecha. Relief, wyrzeźbiony z czerwono-brązowego piaskowca, przedstawia bezbrodkiego mężczyznę siedzącego na wysokim tronie ze służebną laską i krzyżem. Rok 1112, tradycyjnie związany z tym reliefem, jest dziś nieczytelny, ale jego znaczenie jako dawnego znaku granicznego klasztornych posiadłości pozostaje. Kamień jest obecnie eksponowany w muzeum w Broumovie.

Znaleźć miejsce
Interaktivní mapa